IMINTEG – w poszukiwaniu modeli związków pomiędzy politykami imigracyjną i integracyjną
Głównym celem projektu jest wyjaśnienie relacji pomiędzy politykami imigracyjną i integracyjną oraz opracowanie teoretycznych modeli relacji pomiędzy tymi politykami, w tym uwzględniających specyfikę Polski. Pozwoli to uzupełnić teorie migracyjne, w szczególności w zakresie polityk imigracyjnej i integracyjnej. Dominujące w literaturze przedmiotu podejście zakłada odrębne analizowanie polityk imigracyjnej i integracyjnej. Przyjmuje się założenie, że działania prowadzone w ramach polityki integracyjnej i ich efekty mają jedynie ograniczony wpływ na regulacje dotyczące napływu cudzoziemców do danego państwa. Główna hipoteza badawcza zakłada, że pomiędzy polityką imigracyjną i integracyjną istnieją istotne zależności, a zakres powiązań między nimi w dużej mierze decyduje o podejściu danego państwa do napływu cudzoziemców. Oznacza to, że stopień otwierania się danego państwa na imigrantów zależy od stopnia zintegrowania cudzoziemców, którzy już w tym państwie mieszkają. Jednocześnie przyjęto, że imigracja jest procesem, który poza sytuacjami skrajnymi, nie daje się całkowicie powstrzymywać, co oznacza, że każde państwo powinno posiadać polityki imigracyjną i integracyjną.
Cele szczegółowe:
1. Opracowanie mapy czynników decydujących o stanowisku danego państwa wobec napływu cudzoziemców. Celem tego zadania jest identyfikacja czynników, które brane są pod uwagę przy podejmowaniu decyzji o regulacjach z zakresu polityki imigracyjnej. Na podstawie wtórnej analizy różnego rodzaju źródeł (m.in. literatury przedmiotu, badań opinii publicznej, dyskursu medialnego, raportów porównawczych, programów partii politycznych oraz rządów) zostanie określone czy w ostatnim czasie w zakresie polityki imigracyjnej rośnie znaczenie stanowisk opinii publicznej, a maleje czynników obiektywnych związanych m.in. z rynkiem pracy i przemianami demograficznymi. Efektem tego zadania będzie mapa, na której zostaną umieszczone zidentyfikowane czynniki wraz z określeniem ich znaczenia/ważności dla podejmowania decyzji.
2. Stworzenie teoretycznych modeli związków polityki imigracyjnej i integracyjnej. Celem tego zadania jest, na podstawie mapy czynników stworzonej w pkt. 1 oraz dodatkowych studiów literaturowych (m.in. modeli polityk migracyjnych oraz modeli społecznych), stworzenie teoretycznych modeli powiązań pomiędzy obiema analizowanymi politykami. Modele te będą różnić się od siebie stopniem wzajemnych relacji. Przyjmujemy, że modele skrajne będą zakładały z jednej strony brak relacji, a z drugiej całkowite powiązanie ze sobą obu polityk i wspólne podejmowanie decyzji. Pomiędzy tymi dwoma modelami zostaną określone modele pośrednie. W efekcie powstanie zbiór zawierający wszystkie potencjalne teoretyczne modele relacji pomiędzy politykami imigracyjną i integracyjną.
3. Analiza modeli powiązań polityk imigracyjnej i integracyjnej w państwach imigracyjnych UE – część I. Na podstawie analizy raportów porównawczych, źródeł statystycznych oraz stanowisk rządów zostaną opisane relacje pomiędzy politykami imigracyjnymi i integracyjnymi w wybranych do analizy państwach UE, które notowały w swojej historii znaczący napływ cudzoziemców z państw trzecich. Różnią się one od siebie zarówno kierunkami napływu, jak i podejściem do imigracji. Efektem tego zdania będzie wstępna weryfikacja modeli teoretycznych stworzonych w pkt. 2 oraz opracowanie projektu kwestionariusza do badania delfickiego.
4. Analiza modeli powiązań polityk imigracyjnej i integracyjnej w państwach imigracyjnych UE – część II. Celem tego zdania będzie określenie modeli faktycznych powiązań pomiędzy obiema politykami, co zostanie zrealizowane na podstawie wyników badań zrealizowanych metodą delficką. Ponadto wyniki badań pozwolą na określenie prognoz co do prawdopodobieństwa zmian oraz potencjalnych ich konsekwencji. Przyjęte zostaną różne scenariusze rozwoju sytuacji od braku zmian do stworzenia modelu symbiotycznego polegającego na połączeniu, w systemie podejmowania decyzji, polityki imigracyjnej i integracyjnej. Efektem będzie stworzenie systematyzacji modeli powiązań pomiędzy politykami imigracyjną i integracyjną w państwach imigracyjnych UE. Pozwoli to na dodatkową weryfikację modeli opracowanych w pkt. 2.
5. Opracowanie teoretycznego modelu związków pomiędzy polityką imigracyjną i integracyjną dla Polski. Uznając odrębność Polski w stosunku do większości państw członkowskich UE pod względem migracji zostaną przeprowadzone studia mające na celu opracowanie autonomicznego modelu relacji pomiędzy obiema politykami. Zostanie to zrealizowane na podstawie obserwacji uczestniczącej (studium podejmowania decyzji politycznych) w zapoczątkowanym w ostatnich miesiącach procesie wypracowywania podstaw dla polskiej polityki integracyjnej, a następnie jej wdrażania w praktyce. Dodatkowo zostaną przeprowadzone pogłębione wywiady indywidualne z osobami uczestniczącymi w wypracowywaniu polityki imigracyjnej i integracyjnej. W efekcie powstanie teoretyczny model powiązań pomiędzy obiema politykami jako uzupełnienie modeli wypracowanych w pkt. 4.
6. Związki pomiędzy politykami imigracyjną i integracyjną a podejście do migracji. Celem ostatniego zadania projektu będzie odpowiedzenie na pytanie, na podstawie wcześniej uzyskanych wyników badań, na ile modele relacji pomiędzy politykami imigracyjną i imigracyjną oraz uwzględnianie wpływu decyzji podejmowanych w obu tych politykach na siebie, decyduje o podejściu danego państwa do imigracji. W efekcie zostanie zweryfikowana główna hipoteza badawcza.
Czas trwania
2015 - 2019
Źródło finansowania
NCN Sonata BIS
