Agnieszka Radziwinowiczówna.
2017.
Doświadczenie przemocy w trakcie deportacji: Przypadek Meksykanów „wydalonych” ze Stanów Zjednoczonych Ameryki
CMR Working Papers, nr 98(156)
Abstrakt
Według Saskii Sassen (2012, 119) współczesne granice wznoszone są nie tyle przeciw innym suwerenom, ile przeciw pozapaństwowym transnarodowym aktorom, w tym migrantom. Autonomia migracji tych ostatnich stanowi akt oporu przeciw reżimowi granic. Kontrole prowadzone na granicy i w głębi państwowego terytorium mają na celu wykrycie i zdyscyplinowanie jednostek, których mobilność kwestionuje suwerenność. Jak zauważają między innymi William Walters (2010) i Nicholas De Genova (2010), zarówno deportacje jak i zagrożenie nimi, czyli deportowalność migrantów, wytwarzają suwerenność nowoczesnego państwa narodowego w obliczu niezgodnych z prawem międzynarodowych migracji, co postrzegane jest jako „utrata kontroli”. W artykule podejmuje się próbę dialektycznego połączenia teorii dotyczącej poziomu makro (państwowa suwerenność, system kapitalistyczny opierający się na imigranckiej sile roboczej) oraz poziomu mikro (indywidualne doświadczenie deportacji). Jego autorka, bazując na narracjach osób deportowanych, ukazuje, jak doświadczyli oni przemocy użytej wobec nich podczas deportacji. Poddany analizom materiał empiryczny autorka zebrała w toku etnograficznych panelowych badań terenowych w Meksyku dotyczących subiektywnego doświadczenia deportacji. Między 2012 a 2014 rokiem prowadziła je w pueblo San Ángel w regionie Dolna Mixteca w stanie Oaxaca. Artykuł bazuje na wywiadach pogłębionych z 27 mieszkańcami pueblo, którzy między 2006 a 2012 rokiem zostali deportowani ze Stanów Zjednoczonych Ameryki. Deportacja stanowiła doświadczenie państwa amerykańskiego dla tych kobiet i mężczyzn, który przekroczywszy zieloną granicę USA starali się pozostać w sferze, którą autorka nazywa cienistą strefą „nielegalności”. Artykuł prezentuje analizę faz deportacji (zatrzymanie, areszt, sąd imigracyjny, transfer, początkowy pobyt w Meksyku) i rodzajów przemocy doświadczanych na każdym z nich. Konieczne jest bowiem uwzględnienie innych rodzajów przemocy niż wyłącznie fizyczna, w tym jej typów obiektywnych (Žižek 2010), czyli takich, których sprawcę trudno jest określić: strukturalnej (Galtung 1969) i symbolicznej (Bourdieu, Wacquant 2001). Jak ukazuje autorka, przemoc symboliczna może prowadzić do rezygnacji z wniesienia apelacji od nakazu deportacji. Prezentując wyniki badań terenowych autorka opisuje, jak przemoc użyta wobec migrantów rekonstruuje amerykańską suwerenność w miejscu cienistej strefy nielegalności.
Słowa kluczowe
przemoc, suwerenność, migracje, deportacja, Meksyk, Stany Zjednoczone Ameryki
