Marcin Wiatrów.
2021.
IDEALNIE NIEIDEALNY INSTRUMENT: ROLA TESTU RYNKU PRACY W PROCEDURACH ZATRUDNIANIA CUDZOZIEMCÓW
CMR Working Papers 124(182)
Abstrakt
Współczesne państwa rozwinięte starają się radzić sobie z koniecznością balansowania
pomiędzy maksymalizowaniem ekonomicznych korzyści płynących z migracji a unikaniem
negatywnych konsekwencji migracji. Państwa działają w sytuacji, w której trudne jest zarówno
precyzyjne określenie „rzeczywistej” skali zapotrzebowania na pracę migrantów, jak i otwarte
deklarowanie założonych do osiągnięcia celów. Jednym z instrumentów, które dobrze
odpowiadają na tak sformułowany dylemat polityki migracyjnej, jest test rynku pracy (TRP).
TRP to procedura mająca zapewnić, że cudzoziemiec przyjmowany jest do pracy dopiero
wtedy, gdy nie można na to miejsce znaleźć pracownika miejscowego. Powszechności
stosowania TRP towarzyszy jednak nie mniej powszechne przekonanie, że jest on mało
skuteczny. Tylko częściowo powszechność TRP można wyjaśnić procesem wzajemnego
uczenia się od siebie państw, czy też, jak w przypadku UE, procesem integracji europejskiej.
Dużo większe znaczenie mają korzyści, jakie daje TRP, czyli m.in. możliwość czytelnej
artykulacji potrzeby ochrony rynku pracy, zapewnienie dużego poziomu dyskrecjonalności, co
pozwala na adaptację do danej sytuacji, oraz możliwości „negocjowania” pomiędzy różnymi
aktorami. Niemniej ważną rolę odgrywa możliwość niestosowania TRP. TRP pełni różne role
w zależności od sytuacji migracyjnej, gospodarczej i politycznej danego państwa, w związku z
czym istotna w jego zrozumieniu jest pogłębiona analiza na poziomie pojedynczego państwa.
Na przykładzie Polski pokazane zostało, jakie czynniki ukształtowały procedurę TRP, jej
wdrożenie i stosowanie, jak również znaczenie niestosowania tej procedury.
Słowa kluczowe
test rynku pracy, migracje zarobkowe, polityka migracyjna
