Monika Szulecka.
2016.
Paradoxes of formal social control. Criminological aspects of foreigners’ access to the Polish territory and labour market
Biuletyn Polskiego Towarzystwa Kryminologicznego im. prof. Stanisława Batawii, nr 23 | s. 79-95.
Abstrakt
Celem artykułu jest przedstawienie wybranych wniosków z analizy skutków polityki migracyjnej w kontekście rozwoju takich zjawisk przestępczych jak organizowanie nielegalnej migracji oraz związane z tym fałszowanie i wyłudzanie dokumentów. Jednym z elementów analizy była identyfikacja mechanizmów formalnej kontroli społecznej na przykładzie funkcjonowania uproszczonej procedury dopuszczania cudzoziemców do rynku pracy w Polsce. System ten w praktyce przyniósł też skutki w postaci naruszeń prawa karnego. Paradoksalnie, w polskich warunkach to nie większe restrykcje, ale ułatwienia w zakresie dostępu cudzoziemców do rynku pracy determinowały w ostatnich latach obraz nielegalnej migracji. Z uwagi na charakter obserwowanych naruszeń prawa (administracyjnego i karnego) zjawiska te można nazywać raczej quasi-nielegalną czy półlegalną migracją, gdyż jej cechą charakterystyczną jest pozorne przestrzeganie zasad wjazdu, pobytu czy pracy cudzoziemców, czemu służyć może właśnie uproszczony system dostępu cudzoziemców do rynku pracy. Pogłębiona refleksja pozwala jednak na identyfikację naruszeń prawa w ramach tych działań, czemu sprzyjają niejednoznaczne czy niekompletne normy prawne. Zidentyfikowane w badaniu jakościowym różnice w postrzeganiu nadużyć uproszczonego systemu zatrudniania cudzoziemców i w reagowaniu na nie prowadzą do wniosku, że formalna kontrola społeczna przyczynia się czasem do rozwoju negatywnych zjawisk, mimo że jej spodziewanym rezultatem jest zapobieganie im.
Słowa kluczowe
formalna kontrola społeczna, dostęp cudzoziemców do rynku pracy, nielegalna migracja, wyłudzanie dokumentów nadużycia prawa migracyjnego
