Aleksandra Grzymała-Kazłowska.
2013.
Zarys koncepcji społecznego zakotwiczenia. Inne spojrzenie na tożsamość, adaptację i integrację imigrantów
Kultura i Społeczeńswo, T. 57, nr III/2013 | s. 45-60
Abstrakt
Tekst prezentuje propozycję nowej koncepcji społecznego zakotwiczenia, która redefiniuje problem relacji między jednostką a społeczeństwem oraz próbuje odpowiedzieć na pytanie, co stanowi spoiwo współczesnego społeczeństwa. Pracę rozpoczynają rozważania nad znaczeniem tożsamości dla analiz współczesnego społeczeństwa i przyczyną problematyczności pojęcia tożsamości, po których przedstawiony jest problem związku między kwestią tożsamości a problematyką integracji oraz spójności złożonych i zróżnicowanych społeczeństw. Stanowi to wprowadzenie do koncepcji społecznego zakotwiczenia, podobnie jak analiza potocznego i metaforycznego użycia pojęcia kotwic, a zwłaszcza rola metaforyki zakotwiczania w psychologii. W centralnej części tekstu zaprezentowana jest koncepcja zakotwiczenia społecznego jako nowej propozycji teoretycznej, która poddaje rewizji i integruje wcześniejsze kategorie analityczne i podejścia badawcze. Proponuje się, aby zakotwiczanie roboczo zdefiniować jako poszukiwanie przez jednostkę istotnych dla niej punktów odniesienia i oparcia, które pozwalają jej osiągnąć relatywną psychospołeczną stabilność w otaczającej ją rzeczywistości. Można wyróżnić różne typy kotwic, między innymi, od takich jak kotwice prawno-instytucjonalne (np. obywatelstwo) i ekonomiczne (np. zasoby materialne) poprzez kotwice związane z określonymi miejscami (np. miejscem urodzenia) aż do kotwic osobistych (jak cechy fizyczne, praktyki cielesne, indywidualne cechy i wartości), kulturowych (np. język) i najbardziej kluczowych – kotwic społecznych (tkwiących np. w relacjach rodzinnych i przyjacielskich). Proponowana koncepcja umożliwia powiązanie problematyki tożsamości, więzi społecznych i integracji. Pozwala też przezwyciężyć ograniczenia subiektywnie definiowanej tożsamości i uczynić przedmiotem badania zasoby społeczno-psychologiczne, które jednostki mogą wykorzystywać do adaptacji w zmiennej rzeczywistości społecznej. Choć propozycja ta wyrasta głównie z badań i rozważań z obszaru studiów migracyjnych nad adaptacją i integracją migrantów, wydaje się być pomocna do bardziej ogólnych analiz socjologicznych.
