Substytucyjność wewnętrznych i zagranicznych migracji ludności

 

1. Cel prowadzonych badań/hipoteza badawcza

Głównym celem naukowym niniejszego projektu jest weryfikacja hipotezy o substytucyjności migracji wewnętrznych i zagranicznych podejmowana dotychczas w literaturze przedmiotu jednak w innych kontekstach teoretycznych i w ramach innych podejść empirycznych niż proponowane w niniejszym projekcie. Na użytek niniejszego projektu substytucyjność będzie rozumiana dwojako. Pierwsza definicja będzie korespondowała z klasycznie pojmowaną na gruncie ekonomii substytucyjnością – w tym ujęciu jest ona cechą dwóch konkurencyjnych dóbr czy usług (tu zaś raczej: strategii), będących przedmiotem wyboru jednostki podejmującej racjonalną decyzję. W drugim ujęciu substytucyjnością nazywać będziemy makrostrukturalną zależność pomiędzy różnymi formami mobilności analizowanymi w postaci agregatów takich jak wielkość strumienia emigracji zagranicznej i wewnętrznej.

Badania podejmowane w ramach niniejszego przedsięwzięcia mają na celu sformułowanie wniosków o możliwie wysokim stopniu uniwersalności, dlatego, po pierwsze, część z nich będzie dotyczyła starannej systematyzacji wybranej literatury z zakresu studiów migracyjnych; po drugie analizy empiryczne będą dotyczyły krajów z trzech rejonów świata o odmiennych uwarunkowaniach geograficznych, historycznych, gospodarczych i politycznych procesów mobilności (tj. Polski, Chin i Stanów Zjednoczonych); po trzecie, w projekcie zostanie zastosowana metoda eksperymentalna, mająca na celu określenie istotności znaczenia granicy międzynarodowej dla preferencji jednostek względem mobilności zarobkowej,

2. Metoda badawcza

Hipoteza o substytucyjności migracji wewnętrznych i międzynarodowych zostanie zoperacjonalizowana poprzez szereg pytań dotyczących zależności pomiędzy skalą i strukturą obu procesów, charakterystyki preferencji jednostek co do obu strategii oraz ich postrzegania. Do badania tejże zależności wykorzystane zostaną narzędzia ekonometrii (modele dla zmiennej binarnej z rodziny logit/prbit oraz modele szeregów czasowych z wektorem kointegrującym) i statystyki opisowej (współczynnik selektywności migracji). W tym celu użyte zostaną dane pochodzące z sondaży prowadzonych przez urzędy statystyczne w krajach unijnych (BAEL, EU-LFS, EU-SILC), dane z ewidencji bieżącej ludności (w przypadku Polski i Chin) oraz dane American Community Survey i Current Population Survey prowadzonych w Stanach Zjednoczonych. Badanie preferencji jednostek względem różnych strategii mobilności zarobkowej zostanie wykonane przy użyciu metody eksperymentalnej (Choice Experiment Model), a jego wyniki będą poddane analizie typu conjoint. Postrzeganie różnych strategii mobilności wyłoni się w toku badań jakościowych opartych o wywiady pogłębione z osobami mającymi doświadczenie migracyjne.

Ponadto, z uwagi na to, że część badań w projekcie będzie polegała na szczególnej systematyzacji literatury przedmiotu, wykorzystane zostaną również krytyczna analiza dyskursu (critical discourse analysis, CDA) oraz analiza sieciowa (social network analysis, SNA) zastosowane do wybranego zbioru publikacji z zakresu studiów migracyjnych.

3. Wpływ spodziewanych rezultatów na rozwój nauki, cywilizacji, społeczeństwa

Badania prowadzone w ramach niniejszego projektu wpisują się w aktualną dyskusję dotyczącą jednego z głównych paradygmatów studiów nad mobilnością (tj. ostrym podziałem na mobilność wewnętrzną i zagraniczną). Ich wyniki wzbogacą opis oraz rozumienie zjawisk z zakresu mobilności ludności i mogą stać się inspiracją do dalszych dociekań na tym polu. Przyjęta w projekcie perspektywa porównawcza oraz zastosowanie będącego wciąż metodologicznym novum w naukach społecznych eksperymentu pozwoli na formułowanie wniosków uniwersalnych, tak rzadkich w badaniach społecznych. Weryfikacja hipotezy o substytucyjności migracji wewnętrznych i zagranicznych pozwoli nie tylko wniknąć głębiej w istotę tych procesów, ale przyczyni się m.in. do bardziej precyzyjnego ich przewidywania.

Czas trwania

2014 - 2016

Źródło finansowania

Narodowe Centrum Nauki, PRELUDIUM

Publikacje