Jak zmieniał się stosunek Polaków do uchodźców na przestrzeni ostatnich 30 lat? Odpowiedź w nowym odcinku Migrostacji.
Posłuchaj:
Efekt mediów, wpływ polityków i autorytetów okazują się kluczowe w kształtowaniu naszych narodowych nastrojów.
Do końca 2015 r. większość Polaków była przychylna przyjmowaniu uchodźców. Negatywny przekaz mediów oparty na wizerunku uchodźcy jako niebezpiecznego mężczyzny oraz lęki podsycane przez polityków odwróciły pozytywne nastawienie Polaków. Do 2018 r. w Polsce rósł sprzeciw wobec przyjmowania uchodźców z Bliskiego Wschodu i Afryki. Jednak postawy wobec Ukraińców były przychylne. Widać wyraźną różnice w stosunku Polaków do uchodźców na białoruskiej granicy oraz osób uciekających przed wojną w Ukrainie. Na chęć pomocy Ukraińcom składa się kilka czynników.
– Pierwszy to bliskość geograficzna i kulturowa. Polacy postrzegają Ukraińcow jako podobnych do siebie. Kolejny czynnik to wcześniejsze kontakty polsko-ukraińskie, bo Ukraińcy przyjeżdżaj do Polski już od ponad 30 lat. Osoby które znały kogoś z Ukrainy częściej udzielały im pomocy po wybuchu wojny. Wspólnota losu i zagrożenie ze strony Rosji także wzmacniają nasze poczucie bliskości z Ukraińcami. Wojna uruchomiła w nas obawę „możemy być następni”. Poza tym, retoryka polityków względem uchodźców z Ukrainy jest bardzo przychylna. Jak wiemy opinie polityków będących u władzy mają wielki wpływ na opinie społeczeństwa. To są prawidłowości, które mają znaczenie nie tylko w polskim społeczeństwie – tłumaczy dr Sabina Toruńczyk-Ruiz psycholożka społeczna i badaczka Ośrodka Badań nad Migracjami UW.
– Wiemy już, że pomoc osobom uciekającym przed wojną wymagała od Polaków wiele wysiłku. To bezprecedensowa skala pomocy w Polsce po 1989 r. Przyjmowanie rodziny do swojego domu czy dojazdy samochodem na granicę to sytuacje wysiłkowych aktów altruizmu. Ludzie reagują empatycznie, ale to męczy – zaznacza dr hab. Michał Bilewicz prof. UW oraz kierownik Centrum Badań nad Uprzedzeniami na Wydziale Psychologii.
Jak podtrzymać chęć pomagania i pozytywne stosunki polsko-ukraińskie? Jakie lęki wobec uchodźców noszą w sobie Polacy? Czy różnimy się w tym od innych europejskich krajów?
Rozmowę poprowadziła dr Dominika Pszczółkowska, badaczka Ośrodka Badań nad Migracjami UW.