Niniejsze opracowanie2 dotyczy trendów demograficznych i migracyjnych na terytorium krajów członkowskich Wspólnoty Niepodległych Państw (WNP) i Gruzji, czyli na obszarze skupiającym większość ludności i powierzchni byłego ZSRR. Chociaż w krajach WNP nadal występują problemy z dostępnością i jakością statystyki migracyjnej, tekst został oparty na różnorodnych regionalnych źródłach informacji (w tym: spisach powszechnych, rejestrach ludności i sondażach migracyjnych), co ma na celu pokazanie zmian w przepływach ludności między tymi krajami i zmian w zasobach migracyjnych.
W opracowaniu przedstawiono też ewolucję przepływów migracyjnych na obszarze WNP, od tych, które w dużej mierze zależały od celów rozwojowych całego ZSRR przed 1990 r., przez przesiedlenia ludności, które nastąpiły po upadku ZSRR na początku lat 1990., do wewnątrzregionalnej migracji ekonomicznej w latach 2000., wynikającej z uwarunkowań rynkowych. Obecnie różnice w poziomie rozwoju gospodarczego między krajami WNP są relatywnie duże, według standardów regionalnych, a poziom wynagrodzeń w Rosji determinuje główne kierunki migracyjne w regionie WNP. Ruchy te są zdominowane przez migrację zarobkową o charakterze tymczasowym, której skala pozostała duża nawet podczas globalnego kryzysu finansowego w końcu lat 2000. W ten sposób, 25 lat po rozpadzie Związku Radzieckiego, Rosja jest nadal głównym obszarem docelowym dla wewnątrzregionalnych strumieni migracyjnych, chociaż coraz bardziej atrakcyjnym krajem przyjmującym staje się Kazachstan.
Last but not least, w tekście omówiono też kolejne próby stworzenia wspólnej dla wszystkich krajów WNP polityki migracyjnej, odwołującej się do państw członkowskich, obszarów konwergencji polityki i przeszkód na drodze do osiągnięcia bardziej skoordynowanego podejścia do prawa migracyjnego, w szczególności regulującego mobilność ekonomiczną wewnątrz regionu.