Przejdź do nawigacji
Ośrodek Badań nad Migracjami
serwisy pokrewne CEEMR IDUB Migrostacja

Sławomir Łodziński, Marek Szonert. 2023.

Polityka migracyjna “bez polityki”. Antynomie tworzenia polityki migracyjnej w Polsce w okresie 2016-2022

 

OBM UW

Pobierz

Abstrakt

Artykuł skupia się na analizie ewolucji prac nad polską polityką migracyjną w okresie 2016- 2022. Pierwsza data jest wyznaczona przez wydarzenia związane z kryzysem migracyjnym w Europie (i jego politycznym odbiorem w Polsce) oraz oficjalną rezygnacją z programu polityki migracyjnej państwa przyjętego w 2012 r. Drugą datę wyznacza kryzys humanitarny na polskobiałoruskiej granicy (mający miejsce od sierpnia 2021 r. aż do dnia dzisiejszego, choć obecnie występujący już z mniejszą intensywnością) oraz skutki wojny w Ukrainie i przyjęcie uciekinierów wojennych z tego kraju w Polsce. W tym też czasie nastąpiła zmiana statusu migracyjnego naszego kraju z kraju typowo emigracyjnego w kraj emigracyjno-imigracyjny, głównie za sprawą migracji zarobkowych opierających się na dominacji migracji krótkoterminowych i cyrkulacyjnych (przede wszystkim z Ukrainy). W artykule zwracamy uwagę na podstawowe znaczenie braku określenia jednoznacznych celów polityki migracyjnej państwa oraz wyznaczenia zasad ich realizacji. Dotyczyło to przede wszystkim braku wypracowania kompromisu między celami związanymi z interesami gospodarki i potrzebami demograficznymi społeczeństwa a wąsko rozumianymi priorytetami zachowania bezpieczeństwa państwa. Rodziło to zarówno wewnętrzną konkurencję między poszczególnymi instytucjami w ramach administracji centralnej, jak i sprzyjało wysokiej wrażliwości politycznej prac nad wypracowaniem programu tej polityki. Jej efektem było to, że polityka migracyjna państwa przybrała charakter polityki publicznej „bez polityki” (ang. policy without politics), tj. prowadzenia konsekwentnych działań na różnych polach migracji (takich jak rynek pracy, polityka polonijna, ochrona granic i polityka uchodźcza) bez szerszej politycznej i oficjalnej dyskusji o jej celach w dłuższej perspektywie czasowej. Sytuacja ta sprzyjała również pojawieniu się antynomii w jej funkcjonowaniu polegających na rozziewie między głoszonymi hasłami bezpieczeństwa a rzeczywistym przebiegiem ruchów migracyjnych prowadzących do „nieintencjonalnych jej skutków” w jej funkcjonowaniu (Adamczyk 2021).
 

Słowa kluczowe

polityka migracyjna, nowy instytucjonalizm, model polityki „kosza na śmieci”, instytucjonalny brikolaż, Polska